Ilona Kuśmierska - Kocyłak urodziła się 16 czerwca 1948 roku w Czeladzi. W 1970 roku ukończyła studia na Wydziale Aktorskim PWST w Warszawie. Na studiach poznała swojego męża, Ireneusza Kocyłaka- wybitnego aktora teatralny i poetę.

Ilona Kuśmierska aktorką została przez przypadek. W wieku szesnastu lat trafiła do obsady filmu "Lenin w Polsce".

Realizatorzy znaleźli mnie w X Liceum Ogólnokształcącym w Katowicach. Kandydatkę na młodą góralkę wybierano z ponad sześciuset dziewcząt. Jak zobaczyłam na castingu Basię Brylską, śliczną, z czarnymi włosami i doczepionym ogromnym, czarnym warkoczem, to pomyślałam sobie: Co ja tu robię?! Ona taka piękna i już znana, a ja? - wspomina swój debiut aktorski w wywiadzie dla "Kuriera Lubelskiego"

Wystąpiła w wielu spektaklach telewizyjnych, serialach, a w tym w "Nocach i dniach" w reżyserii Jerzego Antczaka oraz w filmach fabularnych. Popularność przyniosła jej rola Jadźki Kargulówny, córki jednego z głównych bohaterów w obrazie "Sami swoim" Sylwestra Chęcińskiego oraz w jego kontynuacjach.

Miałam osiemnaście lat i zakończyłam pierwszy rok studiów w warszawskiej PWST, kiedy zaproszono mnie na casting do filmu "I było święto". To roboczy tytuł "Samych swoich". Pojechałam do Wrocławia do wytwórni. Nawet nie byłam spięta, bo nie miałam żadnej nadziei na tę rolę. Były wakacje i rodzice zabrali mnie na Węgry. Pewnego dnia na moście w Budapeszcie spotkał mnie kolega i mówi: słuchaj, ciebie przez radio szukają, dzwoń od wytwórni wrocławskiej. Okazało się, że dostałam rolę Jadźki, córki Kargula.

Po udziale w kontynuacjach "Samych swoich" coraz rzadziej przyjmowała role filmowe. Jej ostatnim ekranowym występem była rola w serialu "Przybłęda" w reżyserii Włodzimierza Haupe.

Ilona Kuśmierska - Kocyłak jest nie tylko aktorką filmową ale i teatralną. Występowała w teatrach warszawskich: Ziemi Mazowieckiej (1970-77), Buffo (1977), Syrena (1977-79), Komedia (1983-90), Północnym (1990-91).

Swoich sił również próbowała w dubbingu. Jej głos słychać w animacjach tj.: "Flintstonowie", "Przygody Myszki Miki i Kaczora Donalda", "Kacze opowieści", "Tom i Jerry".

Lata 70. to były złote lata dubbingu. (...)Wygrałam casting na Minnie, narzeczoną Myszki Mickey. Mój głos jest w pierwszych filmach Disneya. Grałam też jednego z siostrzeńców Kaczora Donalda, tego zielonego, Zyzia. Hyzio, czerwony, to była Joanna Wizmur, niebieski Dyzio - Miriam Aleksandrowicz, córka Zofii. W końcu wszystkie trzy stałyśmy się reżyserami dubbingu.

Odpowiadała za reżyserię dubbingu w bajkach: "Scooby Doo", "Królik Bugs", "Laboratorium Dextera" i wielu innych.

Ilona Kuśmierska - Kocyłak w 2002 roku otrzymała nagrodę "Kryształowego Granta" na Festiwalu Filmów Komediowych w Lubomierzu